مهم ترین اصول طراحی سرویس بهداشتی ایرانی و عمومی

ضوابط و اصول طراحی سرویس بهداشتی ساختمان های مسکونی و عمومی در گذشته از کمترین توجه برخوردار بوده، اما امروزه مثل دیگر قسمت های منزل حائز اهمیت شده است. به طوریکه از همان مراحل ابتدایی طراحی پلان تا طراحی داخلی و دیزاین و غیره بر اساس ضوابط و اصول روند کار طی میشود. در این بخش از آموزش طراحی دکوراسیون سرویس بهداشتی و حمام دکونیوز، مهم ترین اصول، اندازه و ابعاد استاندارد برای توالت و حمام، محل نصب روشویی و آینه و کمد و نحوه نورپردازی و ضوابط طراحی سرویس بهداشتی عمومی معرفی خواهد شد.

ابعاد و متراژ؛ مهم ترین اصول طراحی سرویس بهداشتی

ابعاد برای سرویس بهداشتی به نسبت متراژ کل آپارتمان و منزل می تواند تغییر کند، اگر خانه ای بزرگ داریم می توانیم فضای بیشتری را به دستشویی و حمام اختصاص دهیم. چناچه مجبور به در نظر گرفتن متراژ کمتری شدیم، با یک طراحی اصولی و توجه به استانداردها در طراحی دکوراسیون داخلی می توانیم از کمترین محیط بهترین استفاده را داشته باشیم. اندازه ی توالت و سرویس بهداشتی و فاصله بین اجزاء تشکیل دهنده ی آن باید به گونه ای باشد که اشخاص به راحتی بتوانند قدم برداشته، نشسته یا بایستند. اندازه ی استاندارد و حداقل ابعاد سرویس بهداشتی برای قسمت حمام در آپارتمانهای کوچک 3.5 تا 4 متر مربع و در منازل بزرگ 4 الی 9 مترمربع و برای توالت باید حداقل 120در 120 سانتی متر باشد . اندازه ی اصولی و فاصله ی اجزاء به تفکیک در طول متن بیان خواهد شد.

اصول انتخاب درب سرویس بهداشتی

درب ها در سرویس بهداشتی باید در ارتفاع 203 تا 204 سانتیمتر و عرض 85 سانتی متر باشد. این عرض با توجه به متراژ منزل از 61 تا 85 سانت می تواند قابل تغییر باشد. اگر شما باید پیش بینی عبور صندلی چرخ دار را نیز داشته باشد عرض درب ها باید 91 سانتی متر در نظر گرفته شود. دربها باید از جنس های ضد آب و یا تا ارتفاع 20 سانتی متری عایق کاری شود.

سیستم تهویه در سرویس بهداشتی

زمان مناسب و درست برای تهویه کامل در سرویس بهداشتی پنج ساعت می باشد یعنی هواکش یا پنجره باید در توان و اندازه ای باشند که در این زمان تهویه ی کامل انجام گرفته و هوای توالت و حمام به بیرون هدایت شود. اگر سرویس بهداشتی مجهز به پنجره است، اندازه ی آن باید 15 درصد از کل یک دیوار باشد.

ابعاد استاندارد در نصب اجزا توالت

• یک سرویس بهداشتی در حالتی که دارای حداقل اجزا باشد شامل یک سنگ توالت (ایرانی یا فرنگی)، سینک روشویی و یک شلف یا کمد و کابینت می باشد.
• سنگ توالت باید به نحوی قرار بگیرد که از قسمت جلو دارای 60 سانتی متر فضای باز و فاصله با دیوار یا شی ء روبروی خود باشد و از طرفین نیز دارای فضای باز حداقل 30 سانتی متری باشد.
• توالت های فرنگی معمولا پایه با ارتفاع استاندارد دارند اما اگر با پایه های متفاوت مواجه شدید یا انتخاب شما توالت های فرنگی وان هنگ بود باید توجه کنید که ارتفاع استاندارد محل نشستن تا کف زمین 40 تا 55 سانتی متر باشد.
• جای دستمال در ارتفاع 65 سانتی متری و در کنار توالت نصب شود.

ضوابط نصب سینک روشویی

اگر روشویی شما کابینتی یا دیواری می باشد باید در ارتفاعی نصب شود که متناسب با قدهای مختلف و متوسط خانواده باشد. ارتفاع استاندارد برای نصب روشویی ها 80 سانتی متر است و باید در فاصله حداقل سی سانتی متری از دو طرف با دیوارها یا دیگر اجزا باشد. یک روشویی می تواند متناسب با متراژ توالت و سرویس بهداشتی در سایزهای مختلف موجود در بازار خریداری شود. ابعاد استاندارد روشویی حداقل عمق 40 تا 55 سانتی متر و طول 40 تا 60 سانتی متر است.

ارتفاع نصب دوش و شیرهای آب

دوش ها باید به نحوی نصب شوند که قسمت خروجی آب در ارتفاع 180 تا 200 سانتی متری و دسته های شیرآلات مربوط به آن در ارتفاع 90 تا 100 سانتی متری از کف باشد. شیر آب بالای روشویی باید در حداقل فاصله ی 10 سانتی متر بالاتر از لبه ی سینک نصب شود. محل قرار گیری شیرهای آب پرکننده ی وان در ارتفاع 10 تا15 سانتیمتری از لبه های وان می باشد. لازم به ذکر است، ارتفاع استاندارد نصب شیرهای آب در قسمت توالت برای توالت های فرنگی 55 سانتیمتری و برای توالت های ایرانی ارتفاع 30تا 40 سانتیمتری از کف می باشد.

اصول عایق کاری در طراحی سرویس بهداشتی

عایق کاری رطوبتی در سرویس بهداشتی بسیار مهم می باشد و مطلوب است که به طور کامل انجام شود. به طوریکه تا حداقل ارتفاع 60 سانتی متر از کف باید از مواد عایق در جداره دیوار استفاده شود. همچنین لازم به ذکر است، کف تا لبه ی درب ها و اطراف لوله های فاضلاب نیز باید کاملا عایق کاری شوند. درب سرویس بهداشتی نیز تا ارتفاع ده سانتی متری باید عایق رطوبتی داشته باشند.
برای جلوگیری از نفوذ نم و رطوبت سرویس بهداشتی به محیط اطراف، بر اساس اصول طراحی سرویس بهداشتی و ضوابط آن، ارتفاع آن باید کمی بالاتر از سایر بخش های ساختمان در نظر گرفته شود. دقت داشته باشید که اختلاف سطح سرویس بهداشتی با سایر بخش ها نباید بیش از اندازه باشد، در غیر این صورت افراد دارای معلولیت و سالمندان با مشکل مواجه خواهند شد.

اصول نصب شلف و اجزای آن در طراحی سرویس بهداشتی

در هنگام دوش گرفتن و استحمام شما باید به راحتی به وسایل شستشو و بهداشتی دسترسی داشته باشید. برای حمام های مجهز به وان یک شلف یا طاقچه دقیقا در قسمت بالای وان بر روی دیوار ساخته یا نصب می شود که دسترسی به شامپو و صابون به راحتی صورت بگیرد. این شلف ها حدود 30 سانتیمتر بالاتر از لبه ی وان قرار میگیرند، اما در قسمت های کنار دوش شلف باید در ارتفاع حدود 120 سانتی متر قرار گیرند.

ضوابط نصب آینه در سرویس بهداشتی

اگر قرار است شما از یک آینه ی قدی در تمام یک دیوار استفاده کنید، محدودیتی در این زمینه وجود نداشته و می توانید به راحتی آن را در محل مورد نظرتان قرار دهید. اما برای نصب آینه هایی که در وسط دیوار روبروی دوش و بالای روشویی نصب می شوند باید به قد افراد خانواده توجه کنید. با توجه به میانگین به دست آمده آینه را نصب و ارتفاع استاندارد 150 سانتی متری از سطح سرویس بهداشتی می باشد.

استفاده از نیمکت در سریس بهداشتی

اگر مایل هستید که حمام شما نیمکت داشته باشد باید توجه کنید ارتفاع آن حدود 44 سانتی متر باشد تا احساس راحتی بیشتری داشته باشید. علاوه براین، توجه داشته باشید که روکش نیمکت و همچنین جنس پایه های آن باید با نم و رطوبت موجود در محیط سازگار باشد. در غیر این صورت، در بازه زمانی کوتاه تغییر شکل خواهد داد و به جلوه ظاهری حمام و دستشویی آسیب وارد می کند.

اصول نورپردازی در طراحی سرویس بهداشتی و نصب کلید پریزها

برای یک نورپردازی اصولی در توالت و حمام، اول از همه نیازمند به یک منبع نوری محیطی مثل لوستر و لامپ های متصل به سقف هستید. علاوه براین، برای زیباتر شدن محیط می توانید از نورهای متمرکز استفاه کنید که در قسمت کنار آینه ها نصب می شوند. استفاده از نور مخفی و نورپردازی های تاکیدی در اطراف محفظه و شلف های نگهداری وسایل بهداشتی نیز می تواند جلوه فوق العاده زیبای را در محیط ایجاد کند. بر اساس اصول طراحی سرویس بهداشتی، ارتفاع مناسب برای نصب پریزها 130 سانتی متر از کف باید درنظر گرفته شود.

در حالت کلی، نورپردازی های انجام شده در سرویس بهداشتی را می توان در گروه های مختلفی دسته بندی کرد. به عنوان مثال، نور محیطی که همان استفاده از لامپ های رشته ای و هالوژنی در سقف می باشد و باعث میشود نور طبیعی موجود در محیط تقویت شود. لامپ های آویز و دیواری که در اطراف آینه و روشویی نصب میشوند بیشتر به عنوان نور عملکردی کاربرد دارند. علاوه براین، برای ایجاد تمرکز و تاکید در یک بخش از سرویس بهداشتی نیز از شیوه نورپردازی تاکیدی استفاده میشود. با رعایت این اصول در طراحی دکوراسیون سرویس بهداشتی می توان فضا را کاربردی تر کرد و باعث بزرگ تر دیده شدن بخش های مختلف آن شد.

نصب خشک کن های حوله و لباس در سرویس بهداشتی

از دیگر اصول مهم در طراحی سرویس بهداشتی می توان به محل نصب خشک کن ها اشاره نمود. محل نصب این خشک کن ها باید به گونه ای باشد که لباس و حوله با کف زمین برخورد نداشته باشد. اندازه ارتفاع استاندارد برای محل نصب خشک کن در حمام و سرویس بهداشتی 120 سانتی متر می باشد.

استفاده از کاشی در سرویس بهداشتی

از موارد بسیار مهم در سرویس بهداشتی، نوع کاشی های استفاده شده در کف و دیوارها می باشد. این کاشی ها نه تنها باید از نظر کیفیت در سطح بالایی قرار داشته باشند، بلکه طرح و رنگ بندی آنها نیز باید با شرایط محیط سازگار باشد. به عنوان مثال، استفاده از کاشی های براق با تنوع طرح و رنگ کم از گزینه های ایده آل برای توالت و حمام های کوچک به شمار می روند.

اصل انتخاب رنگ حمام و توالت

انتخاب رنگ از دیگر اصول طراحی سرویس بهداشتی می باشد که به شدت می تواند بر بزرگ و کوچک تر دیده شدن فضا تاثیرگذار باشند. همان طور که از مطلب بهترین رنگ سرویس بهداشتی و حمام اشاره شد، رنگ های گرم و سرد و خنثی همگی برای این قبیل فضاها مناسب هستند. کافیست متراژ و میزان نور موجود در محیط را در نظر گرفته و بر همین اساس بهترین گزینه ها را انتخاب کنید. به عنوان مثال، اگر سرویس بهداشتی کوچک و تاریکی دارید، استفاده از رنگ های تیره از قبیل خاکستری و سیاه به هیچ عنوان توصیه نمیشود.

اصل تفکیک فضای سرویس بهداشتی کوچک

در طراحی سرویس بهداشتی، روشویی، توالت و حمام می توانند در یک قسمت قرار بگیرند یا می توانند در بخش های مجزای منزل طراحی شوند. در طراحی مدرن در یک مکان به صورت یکپارچه و با چیدمان اصولی زیبایی خاص خود را پیدا کرده و طراحی می شود. اگر توالت و دوش و روشویی همگی در یک فضا قرار گرفته اند، بهتر است از پارتیشن های شیشه ای برای جداسازی و تفکیک بخش های مختلف استفاده کنید. با تفکیک صحیح می توان کارایی سرویس بهداشتی را تا حد زیادی افزایش داد. علاوه براین می توان از خیس شدن کاسه توالت و ایجاد لک روی سطح آن در حین دوش گرفتن جلوگیری نمود.

اصول طراحی سرویس بهداشتی عمومی

سرویس بهداشتی عمومی به دلیل استفاده بسیار زیاد به سرعت آلوده می شود و مدام در معرض خیس شدن و انتشار بوهای نامطبوع است. از این رو باید در زمان ساخت و بعد از آن از لحاظ اصول و بهداشتی مورد توجه قرار گیرد. یک توالت عمومی باید از لحاظ جنسیتی تفکیک شده باشد و همچنین متناسب با اغلب افرادی باشد که از آن استفاده می کنند. مثلا در یک مکان عمومی و پارک باید پیش بینی افراد معلول را داشته باشد و از هر 4 توالت یک عدد مناسب برای این افراد طراحی شود. اگر سرویس بهداشتی در یک مکان توریستی قرار دارد باید از هر 4 توالت یکی فرنگی نصب شود. همچنین در فضاهای عمومی مانند پارک ها و پایانه ها باید مکانی مناسب برای تعویض پوشک بچه نیز در آن تعبیه شده باشد.

ابعاد سرویس بهداشتی عمومی

هر اتاقک توالت در سرویس بهداشتی عمومی باید دارای حداقل فضای 110*140 برای زمانی که درب به داخل باز می شود و 100*100 برای زمانی که درب به بیرون باز می شود باشد. ارتفاع برای این فضا باید حداقل210 سانتی متر باشد تا فضا دچار دلگیری و تاریکی نشود.
عرض دربهای توالت های عمومی نیز باید عرض 80 تا 85 سانتی متر بوده و از کف زمین 5 سانتی متر فاصله داشته باشد.

تهویه توالت عمومی

سرویس بهداشتی عمومی به دلیل استفاده های زیاد بیشتر در معرض آلودگی و بوی نامطبوع قرار می گیرد . برای اینکه این مکان قابل استفاده بماند و تصویر ناخوشایندی نداشته باشد باید مرتبا نظافت شده و کف آن خشک شود. علاوه براین، باید توسط یک تهویه قوی مرتبا تعویض هوا داشته باشد. یک فن مناسب برای سرویس بهداشتی باید بتواند در زمان حدود 10 دقیقه هوای توالت ها را به طور کامل خارج کند.

نور در سرویس بهداشتی عمومی

نور در سرویس بهداشتی باید در حد مطلوب بوده و فضا را کاملا روشن کند. اگر سرویس دارای نور طبیعی است و اتاقک های توالت دارای نورگیر هستند، باید در معماری توجه شود که نور خورشید مستقیما بر روی چاه های خروجی تابیده نشود. زیرا باعث بوجود آمدن بوی بسیار زیاد و نامطبوع در فضا می گردد.

تاسیسات در سرویس بهداشتی عمومی

بهتر است در سرویس بهداشتی های عمومی از شیرآلات الکترونیکی استفاده شود تا دست ها کمترین تماس را با اشیا داشته باشند. نصب شیرآلات و کلیدهای برق در دو اتاقک توالت مجاور یکدیگرباید به صورت قرینه بوده تا در زمان لوله کشی و یا تخلیه فاضلاب، خدمات دهندگان دارای سهولت در انجام کار باشند.

سینک های دستشویی در سرویس بهداشتی عمومی

سینک های روشویی باید لبه دار باشند تا از پاشیدن آب به اطراف جلوگیری کند . ابعاد سینک باید حداقل 40 در 40 بوده و فاصله ی هر دو سینک با یکدیگر 80 سانتی متر باشد. اگر توالت عمومی در جایی قرار دارد که سنین مختلف از آن استفاده می کنند از هر چهار سینک باید یکی را متناسب با قد کودکان و خردسالان در نظر گرفت. بهتر است چند سینک دستشویی در بیرون از فضای سرویس بهداشتی نصب شود تا کسانی که فقط می خواهند شستشوی دست داشته باشند از آنها استفاده کنند و وارد فضای سرویس بهداشتی نشده و همچنین این کار باعث می شود که محیط سرویس بهداشتی در معرض حداقل رطوبت و خیس شدن قرار گیرد.

وسایل بهداشتی لازم برای سرویس بهداشتی عمومی

در یک توالت عمومی باید خوشبو کننده هوا، سطل زباله، دستمال و مایع دستشویی وجود داشته باشد تا نظافت به حداکثر برسد. برای نظافت بیشتر و ایجاد آسایش برای استفاده کنندگان بهترین کار این است که از خشک کن های برقی دست استفاده شود.

جنس دیوارها و کف در سرویس بهداشتی عمومی

در توالت عمومی بهتر است از کف تا سقف به صورت کامل با کاشی و سرامیک پوشیده شود تا امکان خراشیدگی یا نقاشی کشیدن و یادداشت گذاشتن که ظاهر نازیبا به محیط می دهد وجود نداشته باشد. اگر این امکان نبود تا ارتفاع حداقل 210 سانتیمتر باید کاشی داشته باشد و مابقی می تواند با گچ یا رنگ روغن پوشیده شود.
کف سرویس های بهداشتی عمومی باید از کف پوش های بتنی ساخته شود و دارای برآمدگی یا درز نباشد؛ زیرا باعث نفوذ آلودگی می شود. کاشی های کف نباید براق باشند زیرا به سرعت کثیف شده و نیاز به نظافت مداوم دارد و همچنین در زمانی خیس شدن لغزنده می شوند. در ساخت دیوارها نباید از قطعات پیش ساخته استفاده کرد زیرا در جاهایی که رطوبت بالا می باشد و مورد استفاده بسیار زیاد قرار می گیرد به سرعت دچار فرسودگی شده و از لحاظ ظاهری و ایمنی مناسب نیستند.
مواردی که در طول متن به عنوان ضوابط و اصول طراحی سرویس بهداشتی خصوصی و عمومی به آن اشاره شد، دارای جزئیات زیادی می باشد که توجه به آنها ضروری است. در سایر مطالب مجله دکونیوز به هر آنچه که برای زیبا و کاربردی تر شدن توالت و دستشویی و سرویس بهداشتی نیاز دارید اشاره خواهیم داشت. در این مطالب انواع مدل و عکس و ایده به همراه اصول طراحی را ارائه داده ایم و می توانند مرجع کاملی در این حوزه به شمار روند.